ειδικευσεις

Ιστορία και Θεωρία του Ντοκιμαντέρ Ι

Το μάθημα αποτελεί μια ανασκόπηση των βασικών θεωριών και των (συναφών) παραδειγματικών ταινιών που συντέλεσαν στην εξέλιξη του είδους του ντοκιμαντέρ από το 1895 ως σήμερα. Ο σκοπός του μαθήματος είναι η εξοικείωση με τα στυλ και τις τεχνικές του ντοκιμαντέρ, τους κυριότερους δημιουργούς, καθώς και το ντοκιμαντέρ ως μέσο επικοινωνίας που έχει κοινωνικό και πολιτιστικό ρόλο.

Ειδικά Θέματα Οπτικοακουστικών Τεχνών Ι

Πρόκειται για ένα διαθεματικό μάθημα με αρθρωτές διαλέξεις πάνω σε ειδικά θέματα οπτικοακουστικών τεχνών που θα διαμορφώνονται ανά ακαδημαϊκό έτος. Ο/Η διδάσκων-ουσα θα επικεντρώνεται σε θέματα αιχμής σε ό,τι αφορά στην εξέλιξη των οπτικοακουστικών τεχνών, σε θεωρητικό και εφαρμοσμένο επίπεδο. Ανα ακαδημαϊκό έτος το μάθημα θα διαμορφώνεται, είτε σε δεκατρείς αμιγώς θεωρητικές διαλέξεις (online), είτε σε επτά online διαλέξεις και έξι θεματικά εργαστήρια στα οποία οι φοιτητές θα παρουσιάζουν (online) έργα τους σε συνεργασία με το διδάσκοντα-ουσα (που θα έχουν ήδη αναρτήσει στο eclass). Οι θεματικές των διαλέξεων θα καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα τεχνών, όπως φωτογραφία, βίντεο, ντοκιμαντέρ, ηχητικές παραγωγές, κ.α., ενώ παράλληλα θα συζητούν θέματα αφήγησης, storyboard ή τεχνικές και προβλήματα παραγωγής. Το μάθημα κινείται προς μια κατεύθυνση συνεργατικής συνύπαρξης φοιτητών – διδασκόντων και στην ιδανική του μορφή θα είναι εξαιρετικά ευέλικτο.

Σενάριο, Σκηνοθεσία και Εικονοληψία Ι. Βασικές Αρχές

Η δημιουργία ενός ντοκιμαντέρ ξεκινάει από το επίμονο ενδιαφέρον για ένα θέμα/ μία ιδέα. Το αποτέλεσμα της δημιουργικής διαδικασίας εξαρτάται σημαντικά από κυρίαρχες πτυχές τού ντοκιμαντέρ, όπως είναι η δύναμη της αφήγησης και του «βλέμματος» που συλλαμβάνει οπτικά το νοηματικό περιεχόμενο. Για τη δημιουργική προσέγγιση αυτών είναι αναγκαία μια πλειάδα βασικών θεωρητικών και εφαρμοσμένων/τεχνικών γνώσεων που σχετίζονται με τα διαφορετικά στάδια δημιουργίας ενός ντοκιμαντέρ. Σε αυτό το πλαίσιο, το μάθημα αποτελεί εισαγωγή στις αρχές και τα στάδια δημιουργίας ενός ντοκιμαντέρ, ξεκινώντας από τη σύλληψη της ιδέας και φτάνοντας μέχρι την υλοποίησή της. Προσεγγίζει κεντρικά ζητήματα και βασικές γνώσεις που αφορούν την απαραίτητη έρευνα και τα διαφορετικά είδη της (αρχεία/τεκμήρια, πεδίο, κτλ.), τη διαδικασία συγγραφής σεναρίου (treatment), ζητήματα σκηνοθεσίας (χρήση κάμερας, επιλογή πλάνων/κάδρων, φωτισμός, κτλ.), ενώ υπεισέρχεται και σε βασικούς κανόνες που διασφαλίζουν την αφηγηματική συνέχεια, κατά τη σύνδεση του οπτικοακουστικού υλικού στο στάδιο του μοντάζ. Εργαλείο του μαθήματος αποτελεί η προβολή και ανάλυση ενδεικτικών αποσπασμάτων ντοκιμαντέρ, ενώ ιδιαίτερη βαρύτητα προσδίδεται στις εφαρμοσμένες εργασίες/ασκήσεις των φοιτητών/ριών που σκοπό έχουν να δοκιμάσουν τις θεωρητικές και εργαστηριακές γνώσεις, σε ένα συνεργατικό πλαίσιο πλαίσιο ανατροφοδότησης των αποτελεσμάτων.      

Μοντάζ και Επεξεργασία Υλικού Ι

Το στάδιο της μεταπαραγωγής (post-production) αποτελεί το τελευταίο μέρος των εργασιών για την ολοκλήρωση ενός οπτικοακουστικού έργου. Το μοντάζ (editing) ενός ντοκιμαντέρ είναι μια διαδικασία που απαιτεί επιμονή και δημιουργικότητα, εφόσον σημαντικό μέρος της ιστορίας του έργου «κατασκευάζεται» κατά τη σύνδεση των κινηματογραφημένων πλάνων. Δεδομένης της δύναμης του μοντάζ να δημιουργεί αφηγηματικές συνέχειες μέσα από τη συγκρότηση στοιχείων αποσπασματικού χαρακτήρα, σκοπός του μαθήματος είναι η εξοικείωση με βασικές αρχές που αφορούν τη διαχείριση των πλάνων για την παραγωγή νοήματος μέσα από τη συσχέτιση και την αντιπαράθεση των οπτικοακουστικών δεδομένων. Σε αυτό το πλαίσιο, ζητούμενο είναι η εξοικείωση με βασικά εργαλεία του ψηφιακού μοντάζ που προσφέρονται από οποιοδήποτε λογισμικό H/Y, επιτρέποντας την οργάνωση, την επεξεργασία των συστατικών στοιχείων του ντοκιμαντέρ, που αφορούν την εικόνα (πλάνα, animation, φωτογραφίες), τον ήχο (αφήγηση, σύγχρονος ήχος συνεντεύξεων, μουσική), τα γραφικά (τίτλοι, οπτικά εφέ, κτλ.) Έμφαση δίνεται σε ζητήματα που συνδέονται με τη ροή εργασίας (workflow), την αξιολόγηση και ταξινόμηση του πρωτογενούς υλικού, ενώ αναλύονται οι τρόποι σύνδεσης εικόνας και ήχου για τη δημιουργία μιας οπτικοακουστικής αφήγησης 

Ιστορία και Θεωρία του Ντοκιμαντέρ ΙΙ

Το μάθημα εστιάζει στη σύνδεση της κινηματογραφικής θεωρίας γενικά με τις πρακτικές και τρόπους του ντοκιμαντέρ και θα εξερευνήσει την σύγχρονη παραγωγή ντοκιμαντέρ πολιτικού, βιογραφικού, αυτοβιογραφικού, ιστορικού, περιβαλλοντικού κ.α, χαρακτήρα, μέσα από συγκεκριμένες ταινίες που θα προβληθούν και αναλυθούν. Τελικός σκοπός αυτού του μαθήματος είναι οι φοιτητές να μπορούν να αναλύουν συγκεκριμένα φιλμικά κείμενα στην σημερινή πολυδιάστατη παραγωγή ντοκιμαντέρ. Το μάθημα θα προσφέρει κατάλληλη γνώση για την σύνδεση του ιδιαίτερου είδους και τρόπου των σύγχρονων ντοκιμαντέρ με θεμελιώδεις θεωρίες του κινηματογράφου και θα προσφέρει βαθιά κατανόηση της σύνδεσης της θεωρίας με την πράξη.

Σενάριο, σκηνοθεσία και εικονοληψία ΙΙ. Είδος, Μορφή, Ύφος

Tο μάθημα, ως συνέχεια του πρώτου, προχωρά στη μελέτη ειδικότερων πλέον ζητημάτων που αφορούν το σενάριο, τη σκηνοθεσία και την εικονοληψία στο ντοκιμαντέρ. Διαιρεμένο σε δύο μέρη −θεωρητικό και εργαστηριακό−, διερευνά ιδιαιτερότητες του ανθρωπολογικού, του κοινωνικού, του ιστορικού και του πολιτιστικού ντοκιμαντέρ, εστιάζοντας σε ζητήματα που αφορούν τις τεχνικές έρευνας κοινωνικών θεμάτων, την αξιοποίηση ιστορικών και ειδησεογραφικών αρχείων, την έρευνα στο πεδίο, την κατασκευή πολυσυλλεκτικών ταινιών (compilation film), κ.ά. Μέρος των διαλέξεων του μαθήματος αφιερώνεται σε masterclasses, στα οποία αναγνωρισμένοι/ες έλληνες/ίδες σκηνοθέτες/ριες ντοκιμαντέρ μιλούν για το έργο τους και συνομιλούν με τους/τις φοιτητές/ριες. Το εργαστηριακό μέρος του μαθήματος εστιάζεται στον αφηγηματικό τρόπο της παρατήρησης και στη δημιουργία, από τους/τις φοιτητές/τριες, σχετικού έργου-άσκησης το οποίο αναπτύσσεται σταδιακά στη διάρκεια του εξαμήνου και εξελίσσεται βάσει των παρουσιάσεων προόδου και των ανατροφοδοτήσεων του διδάσκοντα. 

Μοντάζ και Επεξεργασία Υλικού ΙΙ

Στο δεύτερο μέρος τού μαθήματος του μοντάζ αναλύονται ειδικότερα θέματα επεξεργασίας της εικόνας και του ήχου, με επικέντρωση πάντοτε στις ιδιαίτερες ανάγκες ενός ντοκιμαντέρ και με έμφαση στην επεξεργασία και βελτιστοποίηση των στοιχείων εικόνας και ήχου (stabilization, color correction & grading, noise reduction), στο συνδυασμό πλάνων με υπέρθεση (compositing), στη χρήση τυπογραφικών στοιχείων για τη δημιουργία τίτλων και υπότιτλων, καθώς και στην τελική μίξη του ήχου. Το μάθημα αποτελεί ολοκλήρωση του κύκλου που παρακολουθεί βασικές τεχνικές του μοντάζ και εστιάζει σε θέματα όπως το μοντάρισμα πολυκάμερου γυρίσματος, και σε ειδικά ζητήματα της σύνθεσης πλάνων (compositing) και της ενσωμάτωσης τεχνικών animation στο ντοκιμαντέρ. Το μάθημα χωρίζεται σε δύο παράλληλους άξονες, τον τεχνικό και τον θεωρητικό.

Ειδικά θέματα οπτικοακουστικών τεχνών ΙΙ

Ως συνέχεια του πρώτου μέρους, το μάθημα διατηρεί τον διεπιστημονικό χαρακτήρα και τη σπονδυλωτή δομή του, επιμένοντας να εστιάζει σε κεντρικά ζητήματα που απασχολούν τον χώρο των οπτικοακουστικών τεχνών και ειδικότερα του ντοκιμαντέρ. Για τον σκοπό αυτό, στη βάση θεωρητικών (online) διαλέξεων, καλύπτει ένα ευρύ φάσμα θεματικών: (1.) Επικεντρώνεται σε ζητήματα παραγωγής έργων ντοκιμαντέρ, αποδίδοντας έμφαση σε θέματα χρηματοδότησης, προβολής, προώθησης, διανομής, σε νομικά ζητήματα και θέματα δεοντολογίας. (2.) Παρουσιάζει σύγχρονες τάσεις του ντοκιμαντέρ, διερευνώντας τις δυνατότητες, τις ιδιαιτερότητες και τα χαρακτηριστικά του διαδραστικού ντοκιμαντέρ (interactive documentary). (3.) Εξετάζει θεωρητικά ζητήματα που σχετίζονται με τη δημιουργία οπτικοακουστικού έργου για Μουσείο ή εκθεσιακό δρώμενο. Και τέλος, (4.) διανοίγεται σε θέματα ηχητικού σχεδιασμού, εξετάζοντας τη μορφολογική επεξεργασία του ήχου σε συνδυασμό με ζητήματα επικοινωνίας, αισθητικής, ιδεολογίας και ηθικής.